Ook in zijn nieuwste boek Morris en Veronica en het ABC der Grote Woorden wil Marnix Pauwels het leven inzichtelijk maken.

Dankzij de wijze vlinder Veronica leert de mier Morris emoties als boosheid, geluk en eenzaamheid te begrijpen. Uiteindelijk gaat het vooral over de liefde, zegt Pauwels. ‘Niet over liefde als in verliefdheid, maar over ruimte en begrip voor elkaar, voor ieders behoefte en nukken.’

Een duizendpoot is Marnix Pauwels. Hij schreef zes boeken, werkte tot voor kort in de reclamewereld, blogt en coacht. Dat laatste liefst in de buitenlucht. Gewoon twee of drie uur door het Amsterdamse Bos lopen om samen te praten over wat je dwars zit. Want het buiten zijn leidt volgens Pauwels tot mooie inzichten. Ook in Morris en Veronica en het ABC der Grote Woorden speelt de natuur een grote rol.

 Hij ademde in. De zon scheen. Het water bubbelde. Wolken dreven langs. Het gras groeide. Een lelie gleed op zijn plek. De bomen ruisten. Er zwom een vis voorbij. De lucht blauwde. Een steen bleef doodstil liggen. Riet ritselde. Het briesje waaide langs. Hij ademde uit.

uit: ‘Compleet’

Wat betekent de natuur in jouw boek?
‘Natuur is voor de meeste mensen essentieel. De natuur wil niks van je. In tegenstelling tot de stad met al zijn prikkels, zoals uithangborden, abri’s, mensen die willen dat je vertrekt of juist binnenkomt… Een boom interesseert het niks of je er bent. Ik coach het hele jaar door buiten. Iedereen die in het Amsterdams Bos komt, vindt het er fijn. In de verte zie je een dampend veld. Er komt een arend overvliegen. Het gras is nat. Of niet. De natuur kan ons eraan herinneren dat er een plek is waar je niets hoeft. Daarom schrijf ik er graag over. Als ik zou schrijven er rijdt een Mercedes voorbij, vraagt iedereen zich af welke kleur die Mercedes heeft of wie erin zit. Maar er ligt een kei in het water, het riet wuift, er drijft een wolk voorbij… dat kent iedereen. Je kunt er zelf een beeld bij vormen. Door een marginale schets blijft het verhaal open.’

Wie zijn Morris en Veronica, de hoofdpersonen in je boek?
‘Morris is een goedbedoelende, naïeve, niet superslimme mier die de vlinder Veronica ontmoet. Door de wijsheid van Veronica raakt hij geïnteresseerd in existentiële vragen. Veronica is verlicht, ze heeft zich ontwikkeld van rups tot vlinder. Ze is bevriend met Morris en probeert in zo simpel mogelijke woorden antwoorden te geven op zijn levensvragen. Hij is grenzeloos nieuwsgierig. Dat wist hij niet, maar nu hij iemand heeft ontmoet die hem alle antwoorden kan geven, raakt hij niet meer uitgevraagd. Als je veel weet en je probeert iemand die op een ander niveau zit iets uit te leggen, moet je het zo eenvoudig mogelijk maken. Zo leer je er zelf ook weer van. Dat is voor mij de insteek geweest voor mijn boek. Overigens heb ik dat pas later bedacht. Ik ben er vijf jaar geleden gewoon mee begonnen. Ergens in juni 2013 twitterde ik over een eland en een mier. En in mijn volgende tweet verving ik die eland voor een vlinder. In het bos waar de mier en de vlinder wonen, leven geen andere dieren, behalve in een verhaaltje een vis.’

Dat heb je opzettelijk zo simpel mogelijk gehouden?
‘Ja, het is heel overzichtelijk. Daarmee ligt de nadruk op de kern van de verhaaltjes. Ik heb bewust geen andere dieren geïntroduceerd zodat de dynamiek heel duidelijk is. Ik wil graag uitleggen wat rouw of liefde is. Maar dat zijn nogal grote concepten. Door dat zo klein mogelijk te maken, begreep ik het zelf ook beter.’

Waarom begon je ermee?
‘Ik ben ermee begonnen toen ik was gestopt met jarenlang drinken en nadat ik een tijdlang depressief en bang was geweest. Via de mier en de vlinder heb ik mezelf veel geleerd over het leven. Dat is het leuke van schrijven. Je gaat zitten, er komt wat uitrollen en dat blijkt dan best cool te zijn. Het hangt ergens en hoeft alleen maar in mijn hoofd te worden gedownload. Dan ga ik typen. Ik denk dat het zo makkelijk gaat omdat ik al zo lang schrijf. Bijna 29 jaar heb ik in de reclame gewerkt, inmiddels is schrijven mijn tweede natuur.’

De verhaaltjes in Morris en Veronica zijn persoonlijke overdenkingen, terwijl je in de reclamewereld in opdracht schreef. Voel je geen schroom om zulke persoonlijke inzichten te beschrijven?
‘Ik ben al zo gewend om te delen dat ik verslaafd ben geweest (in zijn eerste boek ‘Vrij’ schreef Pauwels over zijn drankverslaving en depressie, red.), dat ik voor deze verhalen mijn hand niet omdraai.Het is toch normaal dat je je als mens eenzaam kunt voelen? Dat is toch niet iets om je voor te schamen? Het is pas de moeite waard als ik beschrijf hoe het voor mij werkt. Dat is de kracht van dit boek. Eerlijk gezegd neem ik emoties ook niet zo persoonlijk. Eenzaamheid komt en gaat, liefde komt en gaat, net als boosheid, irritatie en frustratie.’

Waarom wilde je die emoties dan toch graag beschrijven in Morris en Veronica?
‘Omdat ik ze ontzettend waardeer. Juist omdat ik afstand van mijn emoties kan nemen, kan ik ze goed beschrijven. Op mijn 10e ging ik naar een nieuwe lagere school waar kinderen uit een ander sociaal milieu op zaten. Iedereen ging vrij lomp en agressief met elkaar om, dat was ik helemaal niet gewend. Ik vond het eng. Toen ik naar de middelbare school ging, nam ik me voor om me als een botte lul te gedragen zodat niemand me meer iets kon maken. Door een dikke muur om me heen te bouwen, kwam er geen shit binnen maar ook geen liefde. Achter die muur was ik bezig dood te gaan, en door te drinken en depressief te zijn werd dat erger. Uiteindelijk ben ik gestopt en op zoek gegaan naar waarom we zoveel pijn kunnen voelen als mens. Dat intrigeerde me mateloos.

Hoe kan het dat je eerst rustig op de bank zit, om een minuut later compleet in puin te liggen omdat je ineens aan iets moest denken? Hoe kan het dat de ene persoon zich rustig neerlegt bij het vertrek van zijn partner en een ander drie maanden aan een whisky-infuus ligt? Waarom die verschillen? Waar komt pijn vandaan? Ik vond het zo interessant. Dat heb ik willen onderzoeken in Morris en Veronica en het ABC der Grote Woorden. Dingen die iedereen meemaakt in zijn leven maar waar we allemaal anders mee omgaan. Hoe kan dat dan?’

Net als de mier Morris in je boek, die ook alles wil onderzoeken?
‘De mier heeft een soort blijdschap en openheid die noodzakelijk is om te kunnen leren. Hij durft domme dingen te vragen die hij overigens niet ziet als dom. Voor de vlinder, die houdt van de mier, is het een uitgelezen moment om hem verder te helpen. Simpelweg door te vertellen wat ze zelf heeft geleerd in het leven.’

Vanaf het begin plaatste je de verhaaltjes over de mier en de vlinder op Twitter. Wat waren de reacties?
‘Mijn volgers vonden het leuk. Hoewel de wereld veiliger is dan ooit, lijkt ze juist onveiliger doordat we tegenwoordig alles letterlijk zien. Iedereen filmt maar. Tussen de discussies over zwarte piet, boze witte mannen, genderneutrale wc’s, kortom een wereld die in brand lijkt te staan, is het prettig om af en toe een emmer water te zien. Dat is de functie van deze verhaaltjes. Tijdens het lezen ben je even ergens anders. Het is overzichtelijk, dat voelt goed. Soms krijg ik boze reacties. Woedend zelfs. ‘Zo’n gedichtje kan ik ook maken, in 1 minuut.’ Ik denk dat iemand dan al een rotdag achter de rug heeft als hij mijn tweets leest. Nou ja, dat begrijp ik wel.’

Had je al meteen in je hoofd dat je een alfabet kon vormen?
‘Nee, ik bedacht telkens een onderwerp over een emotie om er vervolgens  voorzichtig in rond te wentelen. Neem verdriet… ik trok even een verdrietige jas aan om te zien wat er uit zou komen als ik erover zou schrijven. Toen ik over een aantal emoties had geschreven, bedacht ik pas dat een alfabet een houvast kon bieden. Zo kon ik bijvoorbeeld een vast aantal woorden per stukje aanhouden.’

Hoe kwam je terecht bij Linda Rusconi die de tekeningen in het boek heeft gemaakt?
‘Ik heb twee jaar gezocht naar een illustrator. Ik dacht dat als iemand Morris en Veronica zou tekenen, ik ze zou herkennen. Maar dat gebeurde nooit. Toen heb ik het maar gewoon losgelaten. Op Twitter zag ik een portretje dat Linda had gemaakt, dat vond ik wel leuk. Haar pentekeningen zijn licht, net als mijn verhalen. Zelfs als het over een onderwerp als rouw gaat. Ze heeft ze met een kroontjespen getekend, heel ambachtelijk. Haar zwart-wit tekeningen zijn ook niet helemaal ingevuld, dat vind ik mooi.’

Is het een kinderboek of een volwassenenboek?
‘Allebei niet. Het is een kinderboek voor volwassenen en andersom. Kinderen vinden de fabels mooi, dus het kan wel. Maar sommige dingen zijn ingewikkeld. Een verhaaltje over ‘ik’ is bijvoorbeeld te filosofisch. Wat is ik? Als ik mezelf ik noem, kan jij dan ook ik zijn? Overigens merk ik vaak dat mensen de energie van de verhaaltjes bijna leuker vinden dan wat er precies staat. Met andere woorden: alsof er iets verstopt zit tussen de regels wat je pas uitpakt als je het leest.In de eenvoud zit een rijkdom. Een van mijn meest geretweete gedichtjes is

Een heel simpel quizje: Waar ben je? Ik mis je.

In al je boeken wil je mensen helpen. Bijvoorbeeld om sombere gevoelens of verslavingen te overwinnen. Of inzicht te krijgen in je emoties. Waar komt die drang tot helpen vandaan?
‘Omdat het kan en omdat ik het kan. Ik weet hoe het is als je bijna dood wil. En ook hoe simpel het is om iemand erop te wijzen hoe bijzonder hij is. Ik ben geloofwaardig. Natuurlijk heb ik niet gekozen voor al die jaren verslaving. Maar omdat ik het achter de kiezen heb, willen mensen wel met mij praten. Al die ellende heeft me geholpen bij het schrijven. Ik ben zo kapot gegaan, dat ik nu vrijheid voel. En uit dankbaarheid wil ik dat met iedereen delen.’

 

Bestellen

Je kan het boek hier bestellen.